Źródło: Opracowanie własne.Wprowadzenie
Po raz pierwszy na przykład e-course Mapy, mającej formę graficznego interfejsu służącego organizacji szkolenia on-line, natrafiłem w 2005 roku, kiedy przeglądałem zasoby internetowe dotyczące metody WebQuest. Pierwszym napotkanym przez mnie kursem w formie tego typu mapy był stworzony przez Dr. Michael F. Ruffiniego projekt internetowy dotyczący WebQuestów pt. WebQuest e – Map. Map – a - Course.
Ten projekt kursu e-learningowego zainspirował mnie najpierw do lektury prac M. Ruffiniego na temat e-course Maps, następnie analizy opracowanych przez niego projektów, a na koniec do stworzenia własnej autorskiej e-course Mapy i próby jej wykorzystania w projektowanych przeze mnie kursach on-line dot. konstruowania WebQuestów.
Miała ona być zastosowana w dwu projektach edukacyjnych: e-Rubicon.net; Implementation of Internet e-courseMap and WebQuests in Open and Distance Learning (Program Socrates Minera w 2006 roku) oraz WebQuest w pracy z uczniami zdolnymi (Partnerstwo dla Przyszłości). Jednak ze względu na różne nieprzewidziane okoliczności do wdrożenia tego pomysłu do tej chwili nie doszło. Dlatego też ze względu na toczącą się na różnych forach dyskusję nt. platform e-learningowych (LMS i MOODL czy MODL) oraz możliwości ich wykorzystania w kształceniu zawodowym uczniów oraz ustawicznym dorosłych zdecydowałem się na upublicznienie nieznanej dotąd w Polsce idei e-course Map stworzonej przez M. Ruffiniego i przedstawienie możliwości jej wykorzystania przy projektowaniu kursów on-line.
e-course Mapa według Ruffiniego
Większość tworzonych kursów on – line i narzędzi e-learningowych ma tendencję do prostego replikowania materiału nauczania i stosuje zasady klasycznej pedagogiki opartej na behawioralnej koncepcji kształcenia. Z reguły większość instytucji prowadzących kształcenie on-line udostępnia stworzone przez siebie materiały za pomocą własnych stron internetowych lub platform e-learningowych z systemem zarządzania nauczaniem (np. LMS). Zwykle zawartość tego typu szkoleń ma układ liniowy lub sekwencyjny, treść szkolenia udostępniania jest w porządku chronologicznym i z reguły odbiorca nie ma dostępu do całości materiału nauczania, jest on mu udostępniany po zaliczeniu kolejnych etapów czy też lekcji.
Natomiast zaproponowana przez Ruffiniego e-course Mapa, oparta na koncepcji mapy mentalnej stosowanej powszechnie w edukacji, jest skierowana ku przyszłości, ponieważ w nowatorski sposób organizuje materiał nauczania i ułatwia drogę do jego zrozumienia. Ze swoim wyjątkowym sposobem organizacji kształcenia i dostępnością materiałów tworzy przyjazne środowisko nauczania na odległość i radykalnie polepsza sposób zarządzania informacją i wiedzą nie tylko przez twórcę kursu, ale także samego odbiorcę.
Jedną z zalet eMapy jest to, że pozwala ona organizować całość kursu w sekwencji nie linearnej, na jednej stronie internetowej, poprzez umieszczenie głównego tematu w centrum diagramu w powiązaniu z podtematami i innymi aspektami związanymi z tematem głównym w układzie radialnym.
Umożliwia to przedstawianie w sposób wizualny skomplikowanych relacji oraz nowych informacji powiązanych z wcześniej nabytą wiedzą. Dzięki temu uczący się może zobaczyć całość materiału szkoleniowego na jednej stronie internetowej i od samego początku ma dostęp do całej zawartości kursu i zewnętrznych zasobów, ale – co ważniejsze – może sam zaprojektować własną ścieżkę edukacyjną i decydować o sposobie poruszania się po zasobach i uczenia się, niekoniecznie w układzie chronologicznym.
Użycie eMaps pozwala twórcy na jednoczesne stworzenie i udostępnienie na jednej stronie internetowej instrukcji do obsługi kursu oraz całej jego treści, narzędzi, środków dydaktycznych dostosowanych do przyjętych celów. Komputerowo generowana eMapa jasno definiuje główny temat kursu poprzez pozycjonowania go w centrum mapy oraz wizualne uporządkowanie całego zakresu i kolejnych sekwencji materiału nauczania w formie linków do wewnętrznych lub zewnętrznych zasobów (contentu) kursu.
Zamieszczone w tego typu mapie słowa, linie, kolory, grafika, dźwięk oraz wewnętrzny system logicznych powiązań pomiędzy poszczególnymi elementami pobudzają procesy myślowe uczących się. Ponadto komputerowo generowana eMapa ma kilka istotnych zalet w stosunku do swoich papierowych odpowiednich, przede wszystkim pozwała na łatwą i szybka restrukturyzację całej zawartości, np. dodawanie nowych elementów i ich reorganizację w nowym układzie poprzez przenoszenie pojedynczych elementów czy rekonfigurację stworzonego drzewka, a także odsyłanie do innych zasobów, np. internetowych, tematycznie związanych z treścią danego szkolenia czy kursu.
Natomiast użytkownik eMapy - niezależnie od jej twórcy czy też osoby prowadzącej kurs - może podkreślać w wybranym kolorze, korzystając np. z szablonu stylów, tematy czy treści najbardziej go interesujące, czy też poprzez wstawianie strzałek lub innych znaczników tworzyć własną sieć powiązań pomiędzy poszczególnymi elementami, ułatwiającą zrozumienie całej treści szkolenia. Natomiast dzięki dostępnej galerii symboli użytkownik może oznaczać asocjacje (skojarzenia) między różnego typu rodzajami lub kategoriami informacjami, istotnymi dla jego sposobu czy stylu uczenia się.
Jedną z ważniejszych cech eMapy jest - według Ruffiniego - możliwość jej przenoszenia z jednego pliku tekstowego do innych aplikacji: np. z Worda do Rich Text, Power Pointa czy też strony internetowej.
Tego typu organizator graficzny kursu on-line w formie e-course Mapy jest wg, Ruffiniego szczególnie predestynowany do:
- wspomagania uczenia się poprzez integrowanie nowej wiedzy z wcześniej już nabytą;
- generowania nowych pomysłów czy rozwiązań poprzez „burzę mózgów”;
- doskonalenia pamięci i wykorzystywanie posiadanej wiedzy w nowy sytuacjach;
- projektowania złożonych struktur i konstrukcji;
- komunikowania się i rozumienia złożonych relacji;
- bezpośredniej diagnozy i oceny osiągnięć uczących się.
Dodatkowo e-course Mapa pozwala uczącym się na swobodny, dostosowany do indywidualnych predyspozycji i potrzeb, dobór ścieżki edukacyjnej, co daje możliwość spełnienia dwu głównych twierdzeń epistemologicznych konstruktywizmu:
- Wiedza powinna być aktywnie konstruowana przez podmiot poznający;
- Dochodzenie do wiedzy ma być procesem adaptacyjnym, w którym następuje organizacja doświadczanego świata przez uczącego się.
Ponadto zaprojektowane w oparciu e-course Map kursy (zarówno stacjonarne, jak i na odległość) umożliwiają wykładowcom na zorganizowanie i dostosowanie ich zawartość do realizacji szkoleń różnego typu i specjalności z całym bogactwem materiału. Dlatego też eMapa jako narzędzie może być używana podczas prowadzonych szkoleń w różnych funkcjach:
- jako przewodnik elektroniczny w nauczaniu klasowym;
- jako niezależne narzędzie operacyjne w kursach stacjonarnych i na odległość;
- jako uzupełnienie ustnych i wizualnych prezentacji;
- jako stała pomoc w pracy z komputerem.
Podsumowanie
e-course Mapa jest doskonałym narzędziem do cyfrowej komunikacji wizualnej, organizacji i sekwencjonowania treści kursu oraz stworzenia nawigacji na jednej tylko stronie internetowej. Tego typu mapy można projektować dla różnego rodzaju obszarów tematycznych i wykorzystywać w różnego typu szkoleniach: stacjonarnych, jak i na odległość. Projektowanie eMap dla kursów multimedialnych z wykorzystaniem grafiki, filmowych przewodników oraz baz różnego rodzaju ćwiczeń daje możliwość twórcom na innowacyjne zorganizowanie treści całego kursu na jednej stronie internetowej i reformatorskie zdobywanie wiedzy i umiejętności przez uczących się za pomocą sieci Web.
Wszystkich zainteresowanych koncepcją eMap odsyłam do tekstów i projektów jej twórcy – MichaeF. Ruffiniego:
About eMaps
Using E-Maps to Organize and Navigate Online Content
http://www.mapacourse.com/
http://www.mapacourse.com/webquesthtml/index.html
